Wczasy

Słowiński Park Narodowy - zwierzęta

12 August 2011r.

Większość gatunków zwierząt Słowińskiego Parku Narodowego spotyka się w całym kraju, jednakże pod wpływem klimatu morskiego i podłoża wykazującego miejscami duże zasolenie, wykształciła się fauna właściwa tylko dla tego terenu. Fauna ta zbadana jest niestety w niezadowalającym stopniu. Duża różnorodność siedlisk Parku, od brzegu morza w głąb lądu, przez plażę, wydmy, bagna, torfowiska, lasy, rzeki i jeziora z przybrzeżnymi szuwarami, wpływa na zróżnicowanie biotopów pod względem zasobów pokarmowych i bezpieczeństwa dla zwierząt, toteż są one rozmieszczone bardzo nierównomiernie. Najliczniej zamieszkane są obszary przyjezierne, wody jezior oraz lasy liściaste, natomiast plażę, wydmy i torfowiska cechuje szczególne ubóstwo fauny. Ciekawym zjawiskiem w SPN jest występowanie obok gatunków zwierząt atlantyckich pochodzących z Europy zachodniej, gatunków przybyłych z Europy wschodniej, północno-wschodniej i południowej. Są to głównie owady i inne bezkręgowce, znajdujące tu właściwe dla swego rozwoju warunki. Duża wilgotność i niewielkie roczne wahania termiczne związane z bezpośrednim oddziaływaniem Bałtyku sprzyjają osiedlaniu się gatunków atlantyckich. Są wśród nich mieszkańcy plaż, np. chrząszcz z rodziny biegaczowatych, niestrudek Bembi-dion pallidipenne. Atlantyckie gatunki owadów na wydmach nadmorskich to motyl prążkownica i żuk wał karz lipczyk. Podobnie atlantyckiego pochodzenia są zamieszkujące w wilgotnych lasach bukowych motyle Oporinia chrystyi i przylepek oraz niestrudek Bembidion obtosum i należący do pajęczaków kosarz. Napływaniu pewnych elementów z północno-wschodniej Europy, a nawet z Syberii, sprzyja wilgotne i chłodne lato. Takim przybyszem ze wschodniej Europy jest chrząszcz biegacz Dyschirius impunctipennis (Chroń.), który osiedlił się na wybrzeżu Bałyku i Morza Północnego. Wodny chrząszcz Agalus wasastje-rae (Chroń.), pochodzący z zimnych wód tajgi Europy północno-wschodniej, należący do rzadkości, spotykany jest tylko na pobrzeżu morza. Z Syberii pochodzi zamieszkująca na torfowiskach Parku ćma wstęgowka, a także doskonale latający chrząszcz skorobieżek, którego zasięg występowania kończy się niedaleko poza zach. granicą Parku. W suchych nadmorskich borach wrzosowiskowych występuje wschodni podgatunek jeża europejskiego (Chroń.), którego zasięg dochodzi do Odry. Z północno-wschodniej Europy pochodzi wróblowaty ptak świstunka zielonawa (Chroń.), nielicznie zasiedlający cieniste, wilgotne bory nadmorskie rosnące na zapleczu wydm. Odrębność faunistyczną podkreślają także gatunki północne, arktyczne i ar-ktyczno-alpejskie. Znajdują one doskonałe warunki bytowania w zimnych wodach strumieni spływających ze wzgórz morenowych oraz na torfowiskach i bagnach. Jako przykłady tej grupy zwierząt mogą służyć następujące bezkręgowce: chrząszcz pływak Dytiscus lapponicus, gatunek północno-górski, na terenie Polski znany tylko z jej pn. części oraz motyl szlaczkoń torfowiec. W strumieniach Parku występuje przedstawiciel płazińców wypławek alpejski, poza SPN w kraju spotykany jedynie w wodach Ojcowskiego Parku Narodowego. Do ciekawostek faunistycznych należą gatunki pochodzące z południa i południowego wschodu. Są to głównie owady zasiedlające pd. zbocza nasłonecznionych wzniesień morenowych, np. niektóre gatunki motyli z rodzajów modra-szek i skalnik. Faunę Parku uzupełniają gatunki słonolubne zróżnicowane na: halobionty — wymagające podłoża o dużym zasoleniu, jak np. małże sercówka jadalna oraz małgiew piaskołaz; halofile — zadowalające się mniejszym zasoleniem, np. wieloszczet nereida oraz ślimak wodożytka. Wpływ klimatu morskiego i jezior przybrzeżnych sprawia, że na terenie Parku zachodzą zjawiska przyrodnicze korzystne do rozwoju fauny, głównie ptaków. SPN leży na szlaku wędrówek ptactwa i stanowi dla wielu gatunków punkt odpoczynku w ich wędrówkach na zachód i południe Europy, dla innych — docelowe miejsce pobytu na okres zim>lub lata. Ptaki występujące w Słowińskim Parku Narodowym można podzielić na trzy zasadnicze grupy w zależności od okresu występowania. Najliczniejszą grupę stanowią ptaki gniazdujące, występujące w rozmaitych środowiskach. Najwięcej gatunków gnieździ się na jeziorach i terenach podmokłych. Są to: łabędź niemy (Chroń.), mewy — śmieszka (Chroń.), srebrzysta (Chroń.), mała (Chroń.) i ostatnio sporadycznie żółtonoga (Chroń.). Licznie występują rozmaite gatunki kaczek oraz rybitwy — pospolita (Chroń.) i czubata (Chroń.). Na podmokłych łąkach spotyka się bataliony, bekasy — słonka, kszyk, mały, a ponadto szlamiki, kuliki, biegusy (Chroń.) i brodźce (Chroń ). Na jeziora w poszukiwaniu pokarmu zalatują liczne czaple. Ostatnio pojawił się kormoran czarny (Chroń.), który usiłuje budować gniazda na ziemi w sąsiedztwie kolonii mewy srebrzystej (Chroń.). Niestety, dotychczas lęgi były niszczone przez mewy. Drugą grupę stanowią ptaki plaży: dżdżownik obrożny (Chroń.) i rybitwa białoczelna (Chroń.), spotykana jest także wszędobylska pliszka siwa (Chroń.) i tracz długodzioby (Chroń.). Na morzu czasem widać nurzyka podbielałego (Chroń.), nurnika białoskrzydłego (Chroń.) i alkę krzywonosą (Chroń.). Najmniej liczną grupę stanowią ptaki gniazdujące w lasach. Największym i rzadkim ptakiem jest orzeł bielik (Chroń.), budujący gniazda na najwyższych sosnach. Występują tu także inne drapieżniki, jak myszołów (Chroń.) i jastrząb (Chroń.). Nocą czasem słychać odgłosy sów: puchacza (Chroń.), płomykówki (Chroń.), sowy uszatej (Chroń.) i pójdźki (Chroń.). Ponadto występują: drozd śpiewak (Chroń.), kos (Chroń.), gołąb grzywacz, kruk (Chroń.), dzięcioł czarny (Chroń.) i dzięcioły pstre (Chroń.). Z drobnego ptactwa śpiewającego najliczniej występują: zięba (Chroń.), sikory (Chroń.), trznadle (Chroń ), mysikró-liki (Chroń) i najmniejszy strzyżyk wole oczko (Chroń). Duża powierzchnia Parku, jak również wyodrębnienie się różnych typów lasów, rozmieszczonych niekiedy fragmentarycznie wśród innych środowisk, stwarzają optymalne warunki życia dla niektórych dużych ssaków. Spośród wszystkich ssaków na największą uwagę zasługuje jeleń. Wprawdzie zamieszkuje on całą Europę, ale tu osiąga imponujące rozmiary, piękne poroże i wspaniałą sylwetkę. Dość licznie reprezentowana jest sarna, bardzo licznie występuje dzik, częstym ssakiem jest borsuk. Spotyka się także drapieżnika jenota, który dopiero niedawno przeniknął ze wschodu na tereny Polski, a na Pomorzu znajduje szczególnie korzystne warunki życia. Bardziej pospolite i licznie występujące ssaki to: lis, zając szarak, kuna leśna, tchórz, piżmak oraz drobne gryzonie. Stwierdzono także występowanie rzadkiej w kraju wydry (Chroń.), niekiedy zjawiają się wędrowne łosie (Chroń.), a w 1973 r. pojawił się samotny wilk. Grupa gadów jest reprezentowana zaledwie przez cztery gatunki: jaszczurkę zwinkę (Chroń.), jaszczurkę żyworódkę (Chroń.), padalca (Chroń.) i żmiję zygzakowatą (Chroń.), która ze względu na jadowitość często jest niszczona przez ludzi, mimo że znajduje się pod ochroną. Należy wiedzieć, że jeśli żmija ta nie jest drażniona, nie zaatakuje człowieka, a jest jego sprzymierzeńcem w walce z gryzoniami. Wśród płazów, obok licznych pospolitych gatunków żab, występują ropuchy —wszystkie objęte ochroną gatunkową. Na szczególną uwagę zasługuje rzadka w kraju ropucha paskówka (Chroń.), z charakterystycznym ciągnącym się wzdłuż grzbietu paskiem pomarańczowo-żółtym, o bardzo krótkich nogach uniemożliwiających skakanie, która szybko biega i zagrzebuje się w ziemi. W lekko zasolonych wodach jezior przybrzeżnych występują niektóre gatunki ryb słodkowodnych, znoszące niewielkie zasolenie, jak również ryby morskie, tolerujące zasolenie niższe od zasolenia morza otwartego. Najczęściej spotykanymi gatunkami rzecznymi są: leszcz, płoć, węgorz, sandacz i okoń. W okresie wiosennych wędrówek przez jez. Łebsko na tarło w górę rzeki Łupawy podąża troć. Ryby morskie występują rzadziej; są to głównie skarlałe flądry, dorsz, certa i belona. Oprócz ryb spotykany jest również morski przedstawiciel krągłoustych — minóg morski, półpasożyt żywiący się krwią ryb. WT niewielkich fragmentach rzek włączonych w granice Parku żyją ryby rzek górskich: pstrąg, lipień i jaź. We wszystkich wodach SPN występują liczne gatunki zwierząt bezkręgowych. Uwagę zwracają szczególnie mięczaki, których wiele spotyka się przy brzegu morza i w jeziorach. Obecność morskich małży można stwierdzić na podstawie wyrzuconych na brzeg morza muszli takich gatunków, jak: małgiew piaskołaz o długości muszli do 8 cm, sercówka jadalna i rogowiec bałtycki. Na palach falochronów lub na kamieniach na dnie morza osadzają się kolonie omułka jadalnego o ciemnych trójkątnych muszlach. Na kamienistym dnie morza oraz na znajdujących się pod wodą przedmiotach osiedlają się kolonie pąkli —skorupiaków o białych, stożkowatych skorupkach, niczym nie przypominających zwierząt. W jeziorach spotykane są morskie gatunki skorupiaków, takich jak kiełże oraz mięczaków: nielicznie sercówka, omułek, rogowiec i małgiew piaskołaz. Obok nich występuje słodkowodny kolonijny gatunek małży — racicznica; ślimaki reprezentuje żyworódka pospolita. Lądowe mięczaki to głównie ślimaki. Najczęściej spotykany jest pomrów wielki o niewidocznej muszli skrytej pod płaszczem i bursztynka — niewielki ślimak o bursztynowej barwie. Świat owadów jest bardziej różnorodny i bogato reprezentowany. Nad wodami wśród mnóstwa pospolitych owadów unoszą się liczne ważki. Na torfowiskach również wśród wielu pospolitych stawonogów występują przybyłe z północy: motyl wstęgówka oraz chrząszcz skorobieżek. Wiele owadów to formy drobne, trudne do dostrzeżenia, np. przylżeniec Trips ericae, milimetrowej długości, pospolicie występujący na kwiatach wrzośca bagiennego. Dla wydm charakterystyczny jest chrząszcz trzyszcz nadmorski i trzyszcz piaskowy. Interesującym gatunkiem jest słabo latająca sieciarka mrówkolew, której larwy, ukryte na dnie lejkowatych dołów wykopanych w sypkim piasku, oczekują na wpadające do pułapki mrówki lub inne owady. Ze względu na silnie wiejące od morza wiatry utrudniające lot, na plaży rzadko spotyka się motyle: błękitne modraszki, żółtobrunatne przestrojniki i skalniki, a na honkenii piaskowej żerują gąsienice ćmy Atropis ripae z rodziny sówkowatych. Na łąkach śródleśnych można spotkać barwnego motyla pazia królowej (Chroń.) i pięknie mieniące się perłowce. W lasach liściastych godne uwagi są biegacze: liszkarz tęcznik (Chroń.) i liszkarz mniejszy (Chroń.).

Słowiński Park Narodowy, Słowiński Park Narodowy, wczasy