Wczasy

Między Kościerzyną a Jeziorem Gołuń

24 July 2013r.

MIĘDZY KOŚCIERZYNĄ A JEZIOREM GOŁUŃ Jezioro Wdzydze nazywane bywa „Kaszubskim Morzem". Rzeczywiście jest jednym z większych jezior województwa pomorskiego i mieszkającym z dala od morza Kaszubom swym ogromem przypominało prawdziwe morze. Wyjątkowość samego zbiornika, jak i lasów go otaczających, została objęta ochroną w ramach Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego, utworzonego jeszcze w latach 70. Ten zbiornik wodny ma kształt nieregularnego krzyża i utworzony jest z czterech jezior, wypełniających dawne polodowcowe rynny. Na północy znajduje się jezioro Jeleń, na wschodzie Jezioro Gołuńskie, na zachodzie Jezioro Radolne, a na południu największe z nich, Jezioro Wdzydzkie, określane także Wielką Wodą lub Szerzawą. Na Szerzawie znajdują się trzy duże wyspy - Wielki Ostrów, Glonk i Mały Ostrów. Największa z nich, zwana Wielkim Ostrowem, jest nawet zamieszkana. Szczególnie południowa część jeziora Wdzydze pełna jest malowniczych zatoczek i półwyspów. ZARLOTA leży 4 km na południe od Kościerzuny, między szosami do Wdzydz i Zblewa. Ta nieduża miejscowość nad jeziorem Osuszyno jeszcze na początku XX wieku wchodziła w skład obrębu miejskiego Kościerzyny. Tu w roku 1971 ustawiono interesujący obelisk z głazów narzutowych, upamiętniający kościerskich leśników walczących w czasie II wojny światowej. Na wschód od jez. Osuszyno znajduje się niewielkie jezioro Księżę, nad którym od lat gniazduje spora kolonia czapli siwej. Miejsce to objęte jest ochroną rezerwatową jako Czapli-niec w Wierzysku. Tuż za Szarlotą droga wdzydzka przechodzi przez największą w okolicach Kościerzyny odkrywkową kopalnię żwiru w RYBAKACH. Od lat 60. wydobywa się tutaj wysokiej jakości żwir. Niestety, następstwem nie kontrolowanej eksploatacji tego surowca jest drastyczne obniżenie poziomu wód w okolicznych jeziorach oraz powstanie napełniających się wodą wyrobisk. Dopiero w latach 90. zaczęto rekultywować wyrobiska, zmniejszając nachylenia ich zboczy i próbując je zalesiać. Krajobraz jest tu jednak nadal księżycowy, choć nie sposób odmówić mu malowniczości. SYCOWA HUTA znajduje się tuż za żwirownią. Centrum niedużej wsi leży nad kanałem łączącym jez. Mielnica i widoczne z drogi jez. Żołnowo. Przypuszczalnie początek tej wsi dała wzmiankowana w inwentarzach starostwa kościer-skiego mała węgornia. Przy drodze stoi współczesny dworek kryty gontem. Jeszcze nie tak dawno sam sądziłem, iż jest to budowla XVIII wieczna, ale cóż... jezioro Mielnica łączy się z położonym na zachód od wsi jez. Sudomie, a poprzez Żołnowo i dalej Trzebiochę z Wdą oraz jez. Wdzydze i grupą jezior Schodno Bielawki Osty (koło Kalisza Kaszubskiego). Nie jest to konkurencja dla Kółka Raduńskiego, ale zawsze może zainteresować kajakarzy. Nad Sudomiem, ok. 1 km od wsi, znajduje się ośrodek wczasowy Kormoran, posiadający przystań i wypożyczalnię sprzętu wodnego. GRZYBOWO, leżące nad rzeką Trzebiochą, jest kolejną wsią przy trasie do Wdzydz i Wiela. Liczne niegdyś tu zrębowe budownictwo w ciągu ostatniego ćwierćwiecza zastąpiły takie sobie murowane klocki. Grzybowo, choć istniało już w czasach I Rzeczypospolitej, nie posiada zabytków. Ciekawy ze względu na dzieje jest usytuowany 1 km dalej na południe GRZYBOWSKI MŁYN. Już w 1631 roku gospodarował tu Joachim Gwazke, posiadający także tartak. W 1904 roku młyn nabyło państwo, a przedwojenny dzierżawca zginął zastrzelony przez Niemców w 1939 roku. Po wojnie młyn przez długie lata był nieczynny, a stawy młyńskie wykorzystywano do prowadzenia ośrodka zarybieniowego. W połowie lat 80. zabudowania pomłyńskie wydzierżawił gdańszczanin i uruchomił tu elektrownię. Z Grzybowa można się wybrać do atelier rzeźbiarskiego w Lizakach. Nazwa tej małej osady wywodzi się od smolarzy Lizaków, którzy tu w XVII wieku dozorowali piec smolny. WĄGLIKOWICE to duża wieś położona 13 km od Kościerzyny. Dawna osada smolarzy i węglarzy pojawiła się w dokumentach w XVI wieku. Później występowało już nazwisko szlacheckie Wąglikowski. Wieś jest stosunkowo nowoczesna. Interesująca jest bryła nowego, wybudowanego w latach 80. kościoła. Okolice Wąglikowic są wspaniałymi terenami wycieczkowymi, cieszącymi się popularnością wśród grzybiarzy i zbieraczy jagód. Pośród lasów na wschód od wsi znajduje się kilka jezior, z których największe są jeziora Białe i Strupino. Okolice jeziora Strupino ze względu na utrudniony dojazd (najbliższy asfalt kończy się w niewielkiej Szenajdzie i Juszkach) nie są zbyt często odwiedzane przez turystów. Malownicze są rozległe błota rozciągające się między jez. Strupino a stacją kolejową Olpuch Wdzydze (przypuszczalnie dawne jezioro) oraz znajdujące się tu niewielkie, częściowo porośnięte lasem i mchami wydmy. Od lat gniazdują tu czaple. JUSZKI leżą 1,5 km na północ od jeziora Strupino. Przed laty wieś ta została uznana za zabytek architektoniczny ze względu na zachowany stary układ urbanistyczny oraz drewnianą zabudowę z XIX i początku XX wieku. Niestety, czas nie oszczędził i Juszek - dziś letniskowej wsi jakich wiele w okolicy. Juszki są starą osadę, którą w 1217 roku książę Mściwoj I podarował klasztorowi cystersów w Oliwie. Park Etnograficzny Dzisiejszy kształt Kaszubskiego Parku Etnograficznego im. Gulgowskich jest rozwinięciem idei patronów. W roku 1970 rozpoczęto rozbudowę skansenu, przyjmując podział na sektory odpowiadające trzem częściom Kaszub {północnej, środkowej i południowej) oraz Kociewiu. Dziś obejrzeć można tu obiekty mieszkalne i gospodarcze, zagrody, dworki szlacheckie, wiejską szkołę, dwa wiatraki (typu Koźlak i Holender) oraz przeniesiony ze Swornychgaci XVIII-wieczny kościółek. Na terenie parku działa sklepik oferujący pamiątki, sztukę ludową, rękodzie- ło i wydawnictwa regionalne oraz.: Kaszubska Karczma Wygoda. Muzeum czynne jest od wtorku do niedzieli wgodz. 9-16, w lipcu i sierpniu do godziny 18, Na zwiedzanie z przewodnikiem należy poświęcić około 1,5 godziny. Teren muzeum i część obiektów przystosowane są do zwiedzania także przez osoby niepełnosprawne. Cyklicznymi imprezami odbywającymi się w Parku Etnograficznym są jarmark Wdzydzki (w trzecią niedzielę lipca) i tradycyjne już odpusty (4 lipca i 4 grudnia). Później wieś podupadała, a w XVII stuleciu znajdował się tu jedynie piec smolny prowadzony przez niejakiego Uszka. Jeszcze w latach 80. do wsi nie było dojazdu asfaltową szosą, a chleb do kiosku przywożono dwa razy w tygodniu (żeby go kupić, trzeba było go wcześniej zamówić!). Wieś leży nad niewielkim jeziorem Mieliste. Około 1,5 km na północ od Juszek leży Jez. Długie, nad którym funkcjonuje elegancki całoroczny ośrodek wczasowy Debrzyno.

wczasy, Kaszuby, Noclegi, wczasy w Polsce, Kościerzyna, jeziora, Kaszuby, Wycieczki, zwiedzanie, pomorze, Wypoczynek, Spacery, Park Etnograficzny